Witam wszystkich
czytelników Equity Magazine w kolejnym artykule mojego autorstwa,
który tak naprawdę jest pierwszym, z serii artykułów,
poświęconych obligacjom komunalnym, a tak naprawdę jednostkom
samorządu terytorialnego, które za nimi stoją. Z uwagi na
odmienność jednostek samorządowych w sferze finansowej od
przedsiębiorstw komercyjnych oraz z powodu węższej literatury na
temat analizy finansowej tych jednostek, postanowiłem przybliżyć
ich problematykę na łamach Equity Magazine.
"Po co u licha
mi wiedzieć czym są jednostki samorządu terytorialnego?"
- mógłbyś w tej chwili zapytać. Otóż, jednostka samorządu
terytorialnego jest podmiotem wypłacającym odsetki oraz ostatecznie
wykupującym obligacje korporacyjne lub rolującym dług ich
kolejnymi emisjami. Dlatego też od kondycji finansowej jednostki
samorządowej będzie zależała terminowość wypłat odsetek oraz
możliwości wykupu obligacji. Z uwagi na to, iż jednostki te są
podmiotami publicznymi domyślnie uznaje się, iż są one
bezpieczniejszymi pożyczkobiorcami niż jednostki z sektora
prywatnego....jednak w dzisiejszych czasach rzekoma, wyższa
wiarygodność sektora publicznego nad prywatnym wydaje się zakrawać
na żart. Jeśli czytałeś moją drugą książkę, pt. Dlaczego
Twój makler wolałby, żebyś TEGO nie wiedział?, wiesz że
bankowcy lubią kierować się antykomunistyczną maksymą – "ufaj,
ale sprawdzaj" (słowa
te zostały wypowiedziane przez Ronalda Regana wobec ówczesnego
ZSRR),
dlaczego więc również i Ty, jako potencjalny inwestor nabywający
obligacje miałbyś robić inaczej? Tak samo jak w przypadku analizy
spółek giełdowych, warto znać funkcjonowanie finansów jednostek
samorządowych, by wiedzieć jak ocenić ich wiarygodność
kredytową. Problem z analizą finansów tych jednostek wynika jednak
z zupełnie odmiennych zasad leżących u podstaw finansów
publicznych niż finansów przedsiębiorstw oraz innego zestawu
wskaźników finansowych wykorzystywanych do analizy. Czytanie
kolejnych artykułów poświęconych analizie finansów jednostek
samorządu terytorialnego sprawi, że już nigdy kupno obligacji
komunalnych nie będzie dla Ciebie związane z niepewnością, gdyż
będziesz rozumiał jakimi prawami rządzą się finanse samorządowe.
W dzisiejszym artykule wyjaśnię pokrótce jaka jest w ogóle rola
jednostek samorządu terytorialnego w naszym kraju oraz jaki jest ich
status prawny. Są to ważne informacje, gdyż stanowią one podstawę
do dalszych rozważań.
Obecnie funkcjonujące
jednostki samorządu terytorialnego powstały w wyniku zmiany
podziału administracyjnego Polski, wskutek którego pojawiły się
trzy szczeble administracyjne, tzn. województwa, powiaty oraz gminy.
Istotę ich funkcjonowania można byłoby rozwlekać i omawiać
naprawdę szeroko, jednak sprowadza się ona do wykonywania zadań o
różnym stopniu szczegółowości, które jeśli byłyby realizowane
przez administrację centralną, mogłyby być wykonane
niewystarczająco dobrze. Z uwagi na to, iż najbliżej ze
społecznościami lokalnymi związane są gminy, to im powierzono
podstawowe zadania zmierzające do zaspokojenia potrzeb publicznych z
zakresu, np. utrzymania infrastruktury, zaopatrzenia w wodę czy
gospodarki odpadami. Zakres zadaniowy powiatów pokrywa się w dużej
mierze z zakresem zadaniowym gmin. Kolejne jednostki samorządowe
takie jak powiaty oraz województwa realizują zadania o znaczeniu,
odpowiednio powiatowym oraz regionalnym. Ogólnie rzecz ujmując,
zadania województw oparte są w dużym stopniu na konstruowaniu
strategii rozwoju regionu oraz pracy koncepcyjnej w tym zakresie. Owa
strategia rozwoju województwa musi być zgodna ze strategią rozwoju
kraju. Strategii województwa podporządkowany jest z kolei rozwój
powiatów oraz gmin (funkcjonowanie
jednostek samorządowych regulowane jest poprzez, tzw. Ustawy
ustrojowe, czyli ustawę o samorządzie powiatowym, gminnym oraz
samorządzie województwa. Akty te można znaleźć pod adresem
http://isap.sejm.gov.pl)
Jeżeli jednostki
samorządowe mogą się zadłużać w jakiejkolwiek formie, to muszą
posiadać jakąś osobowość prawną, by móc występować jako
strona, np. umów kredytowych, prawda? W istocie, jednostka samorządu
terytorialnego posiada osobowość prawną, podobnie jak Skarb
Państwa czy spółki prawa handlowego. Daje jej to możliwość
emitowania obligacji komunalnych, które zgodnie z obowiązującym
prawem emitowane mogą być przez osoby prawne, nie przez osoby
fizyczne.
Bardzo ważną cechą
samorządów jest tzw. Autonomia finansowa. Wynikają z niej
ograniczenia dla administracji centralnej w zakresie kontroli
wydatków, które są dokonywane na realizację zadań własnych tych
jednostek. Otóż, kontrola ta może obejmować jedynie legalność
wydatków na konkretne zadania publiczne. Oznacza to, że
administracja centralna może skontrolować jedynie czy dany wydatek
jest zgodny w obowiązującą podstawą prawną czy nie (odmiennie
wygląda sytuacja w przypadku zadań zleconych przez szczebel
centralny, który wyposaża wtedy samorządy w środki finansowe,
ale może sprawdzić celowość ich wykorzystania oraz sposób
rozdysponowania). Istnienie autonomii finansowej samorządów pozwala im na
posiadanie własnych środków finansowych, ich rozdysponowywanie
oraz zadłużanie się. Widać zatem, że to z regulacji prawnych
wynika możliwość zaciągania długu przez jednostki samorządu
terytorialnego, natomiast w odniesieniu do obligacji komunalnych,
prawo do ich emisji wynika z ustawy o obligacjach.
Zapewnienie samorządom
autonomii finansowej powoduje, iż pojawiają się finanse samorządów
terytorialnych, których podstawy znajdują się w obowiązującym
systemie prawnym. Hierarchia aktów prawnych regulujących zasady
finansów samorządowych zaprezentowana jest na poniższej ilustracji.
Głównym źródłem
regulacji prawnych odnoszących się do finansów samorządowych jest
Konstytucja, która zawiera mnóstwo norm prawnych w tym zakresie.
Najważniejszą jest jednak ta, zapewniająca samorządom udział w
dochodach centralnych, w wysokości zapewniającej realizację zadań
samorządów. Można sobie wyobrazić co by było, gdyby samorządy
posiadały autonomię finansową, musiałyby wykonywać odpowiednie
zadania, ale nie miałyby zagwarantowanych środków na ich
realizację – znalazłyby się w bardzo kłopotliwej sytuacji.
Regulacje ustawowe
pozostają w zgodności z Konstytucją, jednak stanowią poszerzenie
norm prawnych w niej zawartych. Choć ustawy pod względem ważności
znajdują się na tym samym poziomie, to jednak gros zagadnień
dotyczących finansów samorządowych znajduje się w ustawie o
finansach publicznych. Reguluje ona przede wszystkim zasady
gospodarki finansami publicznymi, w tym samorządowymi. Oprócz tego
w ustawie znajdują się przepisy dotyczące procedury budżetowej
samorządów. Z uwagi na obszerność tematyki finansów
samorządowych, w kolejnych artykułach omówię jedynie
najpotrzebniejsze pojęcia, których zrozumienie jest konieczne dla
inwestora nabywającego obligacje komunalne.
Na razie ważne byś
zapamiętał, że:
- w odróżnieniu od zasad finansów przedsiębiorstw, np. spółek giełdowych, zasady finansów samorządowych są sprecyzowane prawem,
- samorządy istnieją po to by po prostu lepiej niż administracja centralna, zaspokajać potrzeby lokalnych społeczności,
- z uwagi na posiadaną osobowość prawną mogą zadłużać się i emitować obligacje, jednak do odpowiednich limitów, o czym jeszcze napiszę.
Jednostki samorządowe
można postrzegać jako, tak naprawdę, połączenie przedsiębiorstw
komercyjnych oraz jednostek sektora finansów publicznych.
Podobieństwo do sektora prywatnego leży w autonomii finansowej,
jednak owa autonomia podlega pod ustawowe zasady finansów
publicznych.
W następnym artykule
opowiem o wspomnianych zasadach finansów publicznych, które odnoszą
się również do finansów samorządowych i wynikają z nich ważne
skutki dla inwestorów nabywających obligacje komunalne. Do
zobaczenia, a raczej przeczytania, w kolejnym numerze Equity
Magazine.
Podobał Ci się ten post? Podziel się nim ze znajomymi :)
7 komentarzy:
Widocznie w trakcie edycji umknęło to przejęzyczenie. PS. o jakich innych bzdurach pan wspomina, bo wspomniał pan "o bzdurach jakich wiele..."
Hej Tobiasz! Czy to prawda, że Warren Buffett gra na instrumentach pochodnych? Tyle piszesz o inwestowaniu wg Warrena Buffetta a o tym nigdy nie wspominałeś. A parę osób pewnie by to zaciekawiło...
Warren Buffett nie gra pochodnymi w tradycyjnie rozumiany sposób. Po pierwsze on wykorzystuje instrumenty pochodne o charakterze długoterminowym, np. opcje z kilkudziesięcioletnim okresem wykonania, których w Polsce nie ma. Buffett w jednym ze swoich listów opisał jak to robi. Traktuje opcję jako ubezpieczenie. Zajmuje krótkie pozycje, w skutek czego inkasuje premie. Robi to jednak w przypadku takich opcji, w stosunku do których występuje stosunkowo niewielkie ryzyko straty. Innymi słowy, działa jak ubezpieczyciel wykorzystując instrumenty pochodne. Zebrane premie opcyjne inwestuje w inne instrumenty finansowe. Dla Buffetta premie opcyjne są niczym składki ubezpieczeniowe.
To już wymaga wyższej matematyki i ogromnej wiedzy o rynku.. chyba laik nie ma czego szukać w tej metodzie?
Nieeee....aż tak źle nie jest, jak ktoś wie czym jest opcja i jak działa to zajmuje wybraną stronę w tym kontrakcie i już. Problemem w Polsce jest brak tak dużego rynku opcji jak w USA oraz problemy z jego płynnością. Wiedza oraz matematyka potrzebne są przy wycenie opcji, transakcjach opcyjnych złożonych itd. Buffett po prostu kieruje się zwykłym rachunkiem prawdopodobieństwa. Zajmuje krótkie pozycje w tych opcjach w stosunku do których prawdopodobieństwo ziszczenia się zdarzenia, pociągającego za sobą konieczność spełnienia zobowiązania opcyjnego jest bardzo niskie
bardzo interesujący ten wykres zrobiłeś :) dzięki
Wizerunek Bolida (ekskluzywnej i drapieżnej marki) jest wymowny. Pozdrawiam, dobra robota.
Publikowanie komentarza